Herinneren is een vorm van ontmoeten…

In 2003 trad ik als hoogleraar New Materials for Aerospace Applications toe tot het hoogleraren corps van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaart techniek . In die tijd waren de zuilen tussen de afdelingen nog aardig hoog en het duurde dan ook een tijdje voordat ik Egbert leerde kennen. Het was waarschijnlijk tijdens het jaarlijkse hoogleraren diner. Ik vond hem direct heel toegankelijk, vak-georienteerd maar dat in zeer brede zin, en eigenlijk een charmante man. Ik had al wel van hem gehoord, maar dan via zijn neef Jeroen Torenbeek die de leider is van een blaasquintet, waar mijn vrouw inmiddels ook al 40 jaar of meer in speelt. Ik had dus direct wel een eerste contactpunt, maar later spraken we ook over de politieke ontwikkelingen aan de TU Delft en de luchtvaart industrie in algemene zin. Helaas lagen onze vakgebieden te ver uit elkaar om nog een inhoudelijke samenwerking te starten, maar toch bewaar ik plezierige herinneringen aan hem en weet dat die appreciatie faculteitbreed gedragen werd.
ik wens de familie toe dat vele goede herinneringen jullie tot steun mogen zijn nu hij fysiek niet meer bij ons is

Sybrand van der Zwaag.

Ik leerde Egbert Torenbeek kennen toen ik als jonge NLR mederwerker in 1986 naar een cursus op LR gestuurd werd om mezelf (als voorstuwingsman) bij te spijkeren op het gebied van vliegtuigontwerp. Prof. Torenbeek verzorgde de cursus samen met Jan Roskam van de University of Kansas. Uit de zeer internationale belangstelling voor deze cursus, en ook voor het 'Torenbook', kon ik al opmaken dat Prof. Torenbeek niet de eerste de beste was. Ik leerde in een week tijd snel de basics van aircraft design, hetgeen me later op het NLR nog goed van pas zou komen.
Veel later, in de periode 2010 - 2018, was ik partime lecturer op het gebied van voortsturing en deelde op LR een kamer met hem en nog enkele anderen die vanwege pensioen of andere redenen slechts beperkte tijd op de TU aanwezig waren. Ik zal de interessante discussies die we hadden nooit vergeten, over voorstuwingsproblemen bij supersone vliegtuigen, maar ook over meer maatschappelijke kwesties in relatie met onderwijs. Ik wil de nabestaanden condoleren en sterke wensen met het verlies van een van de allergrootsten van Lucht- en Ruimtevaart TU Delft .
Wilfried Visser

Beste familie en vrienden van Egbert,

Persoonlijk heb ik heel veel te danken aan Egbert Torenbeek als oud vliegtuig voor-ontwerper. Het is wellicht leuk eens te lezen hoe dat nou ging als student Vliegtuigbouwkunde in de tachtiger jaren. De universiteit heette toen nog de TH Delft (Technische Hogeschool).

De studie was niet makkelijk, in die jaren was het niet ongewoon dat elk jaar een kwart van de studenten de studie moest staken. Maar als je eenmaal het derde jaar had gehaald dan was wel duidelijk dat het je het wellicht wel kon volbrengen. Maar eerst was nog een flinke hobbel te nemen in het derde studiejaar…
Je moest een vliegtuigontwerpopdracht doen met een medestudent die door Torenbeek’s vakgroep werd begeleid. Het was een klus die meestal wel zeker 8 maanden doorlooptijd vroeg maar je leerde allerlei zaken van een vliegtuig te ontwerpen en door te rekenen. Met mijn studievriend Henk was ik eindelijk klaar maar besloot ik bij het ontwerpverslag een flink formaat doorsneetekening van het vliegtuigontwerp bij te voegen. Torenbeek vond dat wat apart maar verder liet hij niet veel merken. Groot was dan ook de verrassing dat we vlak daarna de Prof.Dobbinga studieprijs kregen voor ons werkje. Deze prijs was al tientallen jaren niet uitgereikt en we kregen naast de eer een oorkonde en een leuk geldbedrag voor de studie.

Het was het vierde studiejaar de bedoeling dat je stage ging lopen in de vliegtuigindustrie. De meeste studenten deden dat bij Fokker, KLM of NLR. Ik wilde als student dat liever in het buitenland doen en Torenbeek ondersteunde dat van harte zoals het schrijven van aanbevelingsbrieven. Uiteindelijk kreeg ik een uitnodiging stage lopen bij de Braziliaanse EMBRAER vliegtuigfabriek en wel bij de vliegtuig voor-ontwerpafdeling. Dat was een unicum en Egbert Torenbeek regelde dat Vliegtuigbouwkunde de vliegtickets betaalde. Aangekomen bij EMBRAER bleek al gauw dat ze zijn 'Synthesis of Subsonic Airplane Design' standaardwerk regelmatig gebruikten. Stage opdracht aldaar was het bestuderen van een vliegtuigontwerp met drie vleugels, dat was toen een beetje een modegril en had ook zeker Torenbeek’s interesse. Terwijl hij zijn sigaartje rookte, mocht ik uitgebreid het stageverslag toelichten maar het viel hem wat tegen want ik had niet een optimalisatiestudie ervan had gemaakt. Optimalisatie was een onderwerp dat hem buitengewoon bezig hield en waarover hij regelmatig op symposia in de hele Wereld lezingen hield.

Voor de vierdejaars-opdracht opperde Torenbeek dat ik als een van de eerste studenten een opdracht zou doen met 3D Computer ontwerpen. Dat was een nieuwe techniek in ingenieursland. Daarvoor was een groot en duur MEDUSA systeem gekocht door de TH Delft en Torenbeek was daarvan een voortrekker. Zo gezegd, zo gedaan regelde hij dat ik een NH90 helikoptervoorstudie mocht doen samen met het NLR. Dat 3D tekenen moest wel ’s nachts gebeuren omdat 50% van de rekencapaciteit van het TH Rekencentrum nodig was, overdag kon dat niet natuurlijk. Ik kreeg de sleutel van de buitendeur van Vliegtuigbouw naar de computerruimte en regelmatig kwam Torenbeek mij midden in de nacht opzoeken om te zien hoe het ging.

Voor het afstuderen had Torenbeek met Prof.Wittenberg, die helikopters als specialisatie had, bedacht dat ik een 3D helikopterontwerp zou kunnen maken en de daarbij benodigde ontwerpcomputersoftware zou maken. Ik had daar wel oren naar en tijdens het afstuderen had ik dus niet een maar twee professoren. Het eindresultaat was een tweetal multomappen van 5 kilo en enorme 3D tekeningen. Het was al zomer en mocht ik deze thuis bij Egbert Torenbeek afleveren in Delft. Op de vloer in Torenbeek’s woonkamer werden deze uitgerold gevolgd door goedkeurende blikken en uitdagende vragen. Ik werd gemaand te gaan zitten en kreeg zowaar nog een paar biertjes aangeboden.

Na het afstuderen lukte het mij om junior vliegtuig voor-ontwerper te worden bij Fokker op Schiphol. Ik weet niet hoe dat ging maar duidelijk was dat hij daar wel degelijk iets mee van doen had. Fokker had maar heel af en toe plaats op die hele speciale afdeling en na mijn militaire dienst was er zowaar een plekje.
Later kwam ik regelmatig Torenbeek tegen bij lezingen en symposia maar mocht ik vanwege het vertrouwelijke en concurrentiegevoelige werk niet al te veel prijsgeven van waar ik bij Fokker mee bezig was. Dat waren natuurlijk ontwerpen van toekomstige Fokker vliegtuigen en geavanceerde ontwerprekenmodellen. Egbert had daar alle begrip voor en de ontmoetingen waren altijd allerhartelijkst.

Uit voorgaande blijkt wel Egbert Torenbeek het vak “Ontwerpen van vliegtuigen” op topniveau uitoefende, vooruitbracht en met hart en ziel ingenieurs opleidde. Ik ben hem daar persoonlijk met velen erkentelijk en dankbaar voor.

Meindert de Vreeze

Toen ik je voor de eerste keer ontmoette was ik wel onder de indruk van je, in positieve zin. Ik had allemaal vooroordelen over hoe zo’n super slimme professor zou zijn. Je was heel geïnteresseerd en had het niet over je werk, aardig en gewoon een fijn mens. Heel bescheiden en dat sierde je. Een stille kracht. Vroeger gaf je aan ook kunstenaar te willen worden, misschien moet je dat eens proberen in het hiernamaals 👍🏼😘😘 het ga je goed ❤️

Je zou kunnen verwachten dat de gemeenschappelijke onderwerpen tussen Egbert en mij in de techniek zaten. Nee, wat in mij het eerst naar voren kwam als ik aan Egbert dacht waren onze uitwisselingen over ideeen.
Na het horen van Egbert’s voornemen om te gaan werken in de Verenigde Staten schreef ik een brief waarin ik op een lichthartige manier mijn bezorgdheid tot uitdrukking bracht over de inzet aan het amerikaanse machtsbolwerk, die dat zou vereisen.
Ik weet de precise tekst niet meer; misschien was ik wel een beetje vermanend. In ieder geval, de wat humoristiese aanpak garandeerde niet dat de brief amicaal werd ontvangen.
De gevoelsmatige afstand die ontstond tussen ons verdween pas veel later, toen we elkaar weer ontmoetten op een reunie in Dordrecht. Ik ben nog steeds erg blij dat verzoening mogelijk is geworden.
Een tijd later zond Egbert me een boekje over ideeen van de filosoof Spinoza. Dat leidde tot gedachtenuitwisseling tussen ons. Het gaf voor mij aan dat Egbert grote veranderingen had doorgemaakt ten aanzien van de streng kerkelijke overtuigingen die – naar ik begreep – hij in zijn jonge jaren had opgenomen. En dat hij zich niet had laten afzonderen in de techneuten wereld.

Peter Volker

Lieve Nel, lieve familie, vrienden van Egbert,

In de boekenkast naast mij staat het boek 'Synthesis of Subsonic Airplane Design' van Egbert Torenbeek. Dat boek stond ook binnen handbereik toen ik rond 2000 in Toulouse gedetacheerd werd bij de 'Large Aircraft Division' van Airbus om aan het ontwerp van de A 380 te werken. Zo af en toe kwam daar een Franse , Engelse of Duitse collega naar mij toe met de vraag of hij even 'The Torenbook' mocht lenen. Het laat zien hoe belangrijk Egbert was voor de dagelijkse praktijk van het vliegtuigontwerp. Er zijn weinig activiteiten waarbij de kunst van het 'in- en uitzoomen' zo belangrijk is als bij het vliegtuigontwerp: het detail beïnvloedt het geheel en het geheel het detail. En dat altijd via vele nivo's daartussen. Het boek van Egbert, evenals talrijke andere publicaties van hem op ontwerpgebied, maakt die verbanden toegankelijk voor ieder die betrokken is bij het vliegtuigontwerp.

Ik had zijn boek als één van de vijf of tien andere, meegenomen toen ik in 1999 naar Toulouse vertrok maar pas in de loop van 2000 kreeg ik persoonlijk meer met Egbert te maken. Joop Slooff, mijn baas bij het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, had Egbert gevraagd mee te werken aan een gezamenlijke inspanning van EREA (de Europese organisatie van luchtvaartlaboratoria) en AIRBUS om mogelijkheden te verkennen voor toekomstige, efficiëntere vliegtuigen. "Minstens 30 % goedkoper" was de opdracht. 'Out of the Box'-denken heet dat. Egbert kwam met het idee van de 'twin-fuselage', een vliegtuig met een dubbele romp en schreef daar een uitgebreide voorstudie over. Het was één van de weinige ontwerpen waarmee die 30% reductie ook gerealiseerd kon worden. In die periode logeerde Egbert een aantal keren bij mij in Toulouse en leerde ik hem kennen als een uiterst sympathieke collega met fenomenaal veel kennis en een goed luisterend oor. Bij één van zijn bezoeken aan Toulouse liepen we samen achteloos langs een café, eigenlijk meer een Amerikaanse 'Saloon'. Bij het passeren sprongen de klapdeurtjes open en kwamen er twee studenten naar buiten gerend met de kreet: "professor Torenbeek! professor Torenbeek!" Het waren twee voormalige studenten van hem die inmiddels bij Airbus werkten.

Na die korte periode in Toulouse heb ik Egbert, soms vergezeld door Nel, vele malen meegemaakt. Ik denk er met plezier aan terug. Ik had ook het voorrecht één van de eerste exemplaren van het samen met prof. Wittenberg geschreven boek 'Aëronautiek - Grondslagen en techniek van het vliegen' in ontvangst te mogen nemen. In hun gemeenschappelijke voorwoord staat het citaat: "Kennis omvat niet zozeer hetgeen we te weten zijn gekomen, maar veeleer de onderwerpen waarover we genoeg hebben nagedacht om te weten dat ze met elkaar samenhangen en hoe ze praktisch kunnen worden toegepast." Zo heeft Egbert er uiteindelijk toe bijgedragen dat een grote groep van ingenieurs en vliegtuigontwerpers hun werk met meer kennis en inzicht konden uitvoeren om zo de vliegtuigen te maken waarmee u en ik vandaag veilig en efficiënt kunnen vliegen.

Mijn gedachten gaan uit naar Nel en de familie die Egbert in heel andere en heel verschillende omstandigheden hebben meegemaakt. Juist daarom wil ik graag mijn herinneringen aan Egbert delen die laten zien dat hij voor heel velen van betekenis is geweest.

Bram Elsenaar
Amsterdam
1 september 2024

Prof. Torenbeek (Egbert), was an extremely important figure to so many of us in the aerospace industry and especially those associated with TU Delft Faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek, including and especially technologists like me. Not only did his amazing book, "Synthesis of Subsonic Aircraft Design" underpin much of my undergraduate education here in Kansas (via his friend and contemporary Jan Roskam who borrowed heavily from him and his book), but later as a working professional. I spent a glorious year on sabbatical to TUDLR in 2003 - 04. Egbert was the First to welcome me and my family to Delft when he stopped by our house on the Oosteinde. During that year he helped me and my students with sage advice, eventually helping them capture Continental Europe's first AIAA Aircraft Design award. He also became a good friend and mentor not just for my students, but me. I loved sharing thoughts with him about the ways of the world both in aerospace and far afield, both over coffee at the Faculty and in his beautiful garden over tea. I shall miss his wise counsel and will always keep with me the memory of one of the world's top technologists who led a full and balanced life. Rest in peace dear friend.