Lieve Joke en kinderen,
Wij herinneren het ons nog levendig: ergens in 1973 kwamen jullie bij ons op bezoek op Ring Road 30 (Ling Load zou onze Alice zeggen) in Nyeri. Jullie kwamen voor een kopje thee en om kennis te maken met een verse dokter uit Nederland die in het Provinciale Ziekenhuis van Central Province werkte, nog geen vijftig kilometer verwijderd van Kerugoya , waar Peter al enige tijd in een District Ziekenhuis veel te hard moest buffelen. Eigenlijk kwamen jullie om ons te keuren en kennelijk werden we goedgekeurd, want nog geen week later belde Peter: of hij het Ministry of Health mocht vragen mij naar Kerugoya te sturen ter verlichting van zijn taken.
En zo ontstond een supersamenwerking en een dierbare vriendschap. Peter was wat minder naïef dan ik, had meer overzicht en betere organisatorische kwaliteiten en, heel belangrijk, wist beter de weg in de corrupte Keniaanse bureaucratie. Zo wist hij Kayo, de derde dokter (foto 1), afkomstig uit Kenya zelf, met een tamelijk gebrekkige Russische medische opleiding, benoemd te krijgen als onze baas, ondanks het feit dat wij in anciënniteit op hem voorliepen. Een meesterzet! Wij hoefden de locale broeders en zusters, verloskundigen en brancardiers niet de les te lezen of uit te foeteren. Dat mocht hij doen. En omdat Kayo gevleid was met de hogere rang (en het hogere salaris!) vond Peter hem bereid om ons, in ruil voor wat langere werkdagen door de week, zaterdag al vrij te geven. Wij konden daardoor ruimschoots genieten van lange weekenden “op safari” in het prachtige Kenya. Kayo was aanvankelijk bang voor controles van het Ministry of Health maar Peter zei: “you tell the people from the ministry that we had to go to the Dutch Embassy for urgent business”.
Onze samenwerking was een feest en dat kwam voor een groot deel door eenzelfde gevoel voor humor, zelfde normen en waarden en omdat wij beiden de relativiteit van onze feitelijke bijdrage aan ontwikkelingshulp op de lange termijn wel zagen, maar desondanks een grote drang hadden om de dingen die we konden doen zo goed mogelijk te doen. ( af en toe in vriendschappelijke competitie: wie kon het snelst een keizersnede doen)
Peter was altijd minder onder de indruk van Bwana’s Kubwa, Grote Meneren, die vaak ook danig door de mand vielen. Eens kwam de D.O. (District Officer, de belangrijkste baas van het district) bij Peter: “Daktari, you can’t trust them anymore these days , those lady’s, I am leaking like nobody’s business.” De man had een druiper, een geslachtsziekte, en Peter schreef hem penicilline voor, maar zei ook dat contact-onderzoek heel belangrijk was en dat de Lady ook maar even moest komen. Even later kwam er een vrachtautootje van de politie voorrijden met wel 20 vrouwen in de laadbak, die ze uit een dubieus café hadden geplukt: “The D.O. wants you to check them all”. Peter noemde die Bwana’s Kubwa altijd Samaki Kubwa, Big Fish. Eens kwam zo’n volgevreten vis ons vanuit Nairobi controleren omdat een dochtertje van Njiru, de afgevaardigde van ons district in het Keniaanse Parlement, diarhee had: ”Het zou wel eens cholera kunnen zijn en hebben jullie wel voldoende “know how” om een cholera-epidemie de baas te kunnen” was de vraag. De man kwam met zijn gevolg uit Nairobi in drie Mercedessen, plofte direct op de stoel van Kayo (onze MOH, zeg maar directeur) die een beetje timide op een krukje naast hem ging zitten. De man leunde voorover naar Peter en mij waardoor zijn tweed jasje openviel en wij aan de binnenkant zagen: “Kreymborg Amsterdam”. Peter fluisterde mij toe: ”Op kosten van ons drie weken cursus gehad op het KIT (Koninklijk Instituut voor de Tropen) en een jasje gescoord op het Waterlooplein.
Natuurlijk hadden wij “know how” van alles, maar zonder adequate röntgenafdeling, zonder adequaat laboratorium, was het toch wel veel op de gok behandelen, zoals deze drie jongetjes die, met gebroken bovenbenen, zes! weken zo bleven hangen waarna ze lopend naar huis gingen (foto 2)
Wat te denken van de steriliteit op de OK. Wij hadden de broeders (vrouwen kwamen niet op de OK!!?), die ons hielpen verplicht om voor het betreden van de OK de modderlaarzen en de teenslippers uit te doen en op “schone “klompen het “complex” te betreden. Allemaal reuze relatief, want de ramen stonden altijd open (konden niet eens dicht) en heel vaak kreeg je tijdens een operatie te horen: “Daktari, one moment please”, waarna je met de vliegenmepper een tik op je hand kreeg en vervolgens een strontvlieg uit wond mocht gaan vissen.
Ik kan nog uren doorgaan met dit soort gemeenschappelijke anekdotes, die allemaal ook bijdroegen aan onze vriendschapsband die ook buiten het ziekenhuis hecht was. Joke, jij had een enorme gidsfunctie voor Hetty, wist waar je in Nairobi gestampte muisjes van de Ruijter kon krijgen of rookworst en ontbijtkoek en waar in Nyeri het lekkerste vlees vandaan kwam, dat altijd vers was, ook al was daar geen enkele vorm van koeling. De vlees-voorraad stond nog levend achter de winkel en als het nodig was werd de koe door de Farmers Bucherie in je bijzijn geslacht. En ook wist jij waar je je hond moest registreren, wat natuurlijk geen enkele Keniaan deed, maar wij gezagsgetrouwe Nederlanders wel. Een nieuw schriftje, de eerste registratie Modja (één in Swahili) van de familie Luursema en enige tijd later in het zelfde schriftje Mbili (twee in Swahili) van de familie Stomps. Ik ben benieuwd of dit register nog bestaat.
Op Mount Kenya lag de gidsfunctie de eerste keer bij ons. Wij hadden die berg al eerder beklommen en wisten min of meer de weg. (foto 3)Meerdere keren samen naar point Lenana waarvan een prachtige zwart wit foto(ooit van jullie cadeau gekregen) nog op mijn studeerkamer hangt.
Dat we terug in Nederland niet de deur bij elkaar plat liepen mag een wonder heten en is misschien achteraf wel jammer, maar de keren dat we elkaar zagen waren direct weer vertrouwd. Peter is er nu niet meer, “so it goes” zou Vonnegut zeggen. Maar de herinnering blijven we koesteren en Joke, we hopen je gauw en wat vaker te zien.
Heel veel liefs, Hetty en Thijs
