Sommige mensen vroegen om het gedicht dat Maarten heeft geschreven over de Dago waterval waar hij zo graag zwom. De schildering van zijn vader Hal Wichers staat op de rouwkaart.

Waterval

Waterval die je natte vracht
In uiterste balans torste
En zwichtend voor zwellende jacht
Haar in roerige diepte stortte

Je begon vanuit een bron veraf
Als welletje dat aan ging sterken
En in snelle was de aanvoer gaf
Die je noode kon verwerken

Ik hoorde het ruisen van de val
Waarin je naar beneden ging
Zweeg door dit oergeschal
Dat mijn stille aandacht ving

Zag een zonneflits je torse schampen
In verblindende kleurensoort
Het water naar spheren verdampen
Van een nevelig wolkenoord

En voelde in de kom die jij schaafde
De cadans van zwoele verlichting
De junglemond die mij laafde
Verzekerde jou in mijn herinnering

Beste Iris en verdere familieleden,

Zoals ik jullei verteld heb bij het afscheid van Maarten ben ik een oude vriendin van Maarten. Omdat ik dacht dat de breiven die Maarten mij ooit geschreven had, bood ik aan ze gescanned te sturen. Eenmaal op zoek naar de brieven, ik vond ze nergens, realiseerde ik mij dat ik ze wat jaren geleden aan hem gegeven had om ze te lezen.
Daar hij alles nauwkeurg bewaarde zijn ze er ongetwijfeld nog.
Naar de brieven die ik hem schreef ben ik benieuwd. Ik zou het heel fijn vinden om die te lezen om te zien wat de tijd met mij, zoals met éénieder, gedaan heeft.
Zowel mijn man als ik vonden het een , smaakvol afscheid.
Irs, jij gaf heel mooi en kernachtig een beeld van zijn karakter en daaruit voortvloeiend zijn leven. Wij danken jullie daarvoor.
Ook bedank ik vast voor de te nemen moeite van het toezenden van mijn brieven.

Hartelijke groet,
Suze ten Kroode-Visscher
Turfpoortstraat 59
1411 EE Naarden

Vervolg toespraak.

Nog een puzzelstuk betreft zijn liefde voor muziek. In mijn geval deelden we die in het klassieke genre. Hij kon als een kind zo blij zijn met een nieuwe cd van nét die ene uitvoering van ‘Rigoletto’ of de laatste box uit de voorraad viste met Nan Meriman, zijn favoriete vertolkster van ‘Abschied’ uit Mahlers ‘Das Lied von der Erde’. Zonder ooit in zijn huis geweest te zijn kan ik me zo voorstellen dat de vloerbalken in grote delen van het pand aan de Mauritslaan het jarenlang heel moeilijk hebben gehad.

Dan was er ook zijn andere liefde. De Ooipolder waar hij zo vaak vertoefde. Ik moest vaak foto’s zien. Eindeloze landschappen en uiterwaarden met ergens, héél ver weg, een bijzondere weidevogel of nieuwe boom. Maarten raakte er in ieder geval nooit op uitgekeken. Wellicht vooral omdat hij zei dat hij daar ook altijd een vriendin bezocht…

Zijn afscheid ergens in mei 1994 bracht een nieuw Maarten enigma. Ik had die dag eindredactiedienst en bedacht dat we zijn laatste roosterdienst een afscheid zouden plannen met de oud-collega’s en dat ik hem vervolgens zou begeleiden naar de voordeuren van het Wereldomroepgebouw. Iedereen zal nu beseffen dat dit er natuurlijk nooit van is gekomen. Nog voor ik het wist, stond Maarten aan mijn bureau. In zijn hand de balpen en het potlood: ‘Alsjeblieft, dat was het. Dag allemaal; nee ik wil niet dat je meeloopt. Het enige wat ik wil is een etentje met Corine Spoor (onze toenmalige hoofdredacteur) en verder niks.’ En weg was hij met zijn kenmerkende sloffende loopje. Af door de zijdeur. Tsja. Ook dat was Maarten.

Later kwam ik hem nog wel tegen bij zijn ochtendritueel. Afhankelijk van het tijdstip voorzien van een wit wijntje of zwarte thee. En altijd die gitzwarte kooltjes die je uitdagend van top tot teen bekeken. En altijd die opmerking over je schoenen. ‘Hè ik ben blij dat je die Mohawks nog steeds draagt (klassieke instappers van Greve). Die droeg ik vroeger ook altijd, nu kan dat niet meer. Ik moet het nu met mijn moeilijke voeten doen met Mephisto’s.’ Einde conversatie. Soms nog uitgebreid met: ‘Woon je nog steeds in Zuid?’ Dat was het dan. En het was goed zo. En zó passend bij Maarten. Hoe divers alle puzzelstukjes ‘Maarten’ ook zijn, ze passen uiteindelijk als een schoen. En maken heel de mens Maarten Wichers tot wat en wie hij was. Ik sluit af met een kort gedicht, vertaald uit het Engels en passend bij het gedicht van Rawie op de rouwkaart.

‘Zij die we liefhebben en verloren

zijn niet meer waar ze waren

maar zijn altijd waar wij zijn’

Maarten, hij ruste in vrede.

Albert Bek, oud-collega RNW

MAARTEN WICHERS (1932-2022)

Maarten is voor velen een puzzel gebleken. Uit wel duizend stukjes opgebouwd en van de hoogste moeilijkheidsgraad. Niet zozeer qua karakter, integendeel zou ik bijna zeggen. Altijd in voor een praatje of dolletje. Mijn eerste kennismaking begin jaren negentig toen Maarten al naar zijn prepensioen uitkeek -want dat deed hij- draaide hij eindredactiedienst en sprak de gedenkwaardige woorden: ‘Let maar niet op Di-En-Die, die is veel te streng. Ik vind het al gauw goed hoor, maak maar gewoon je bericht dan kijk ik wel even.’ Typisch Maarten. Deze mededeling, ondersteund met dat licht-zangerige mooie timbre van hem deed vele aspirant collega’s goed, zo weet ik. In die dagen kende de redactie nogal een hiërarchische opbouw en zat de ‘eind-van-dienst’ nog fier op de bok en kon een nieuwsbericht hardvochtig in stukjes hakken of helemaal afkraken. Hup in de prullenbak.

Maarten draaide overigens helemaal niet graag de eindredactiedienst. Zó had hij het ‘t liefst: na binnenkomst eerst een dolletje met de redactie: ‘Ha ouwe radencommunist’ of ‘Gaat het wel goed met je je ziet zo bleekjes’ om vervolgens zijn balpen en potlood en de brillenkoker keurig naast elkaar op zijn werkplek te leggen. Manchetten hip één slag opgeslagen en de Schillerkragen open. Het ritueel herhaalde zich bij het sluiten van de markt en dan in omgekeerde volgorde.

Maarten deed liever geen eindredactie. ‘Laat mij maar tikken; doe jij het maar.’ Toen hij na een korte carrière bij de Gelderlander in de roerige jaren zestig zoals zoveel collega’s vanuit de schrijvende journalistiek naar de Wereldomroep kwam, werd daar nog met de typemachine en correctielint gewerkt. De telexen ratelden er op los en braakten het nieuws uit in vijf talen. Met zijn gymnasiale achtergrond hadden daar nog zomaar zeker twee talen aan kunnen worden toegevoegd. Telexstapels aan het bureau gebracht door de telexist, steevast met een scheepsachtergrond. Zoals Jan Pasterkamp uit Urk, met op woensdag een visje uit eigen keuken. In Maartens’ beginjaren werd nog gesproken van ‘Rood-China’ en was de KLM steevast ‘onze nationale trots’. Maarten bleef Maarten. Ook later onder al dat geweld, rampen of andere majeur nieuws. Bescheiden, relativerend, afwachtend en bedachtzaam met zijn vorsende blik, een vage glimlach soms. Hij had het natuurlijk ook allemaal al eens meegemaakt in die lange, lange nieuwscarrière.

Maartens puzzelstukje inzake Indië was diepgaander van aard. Zo diep als het Telaga Hideung, het inktzwarte diepe kratermeer uit Hella Haasse’s Oeroeg. In werkelijkheid het Telaga Warna bij Bandung, West-Java. Vlak bij zijn oude huis. Vandaar misschien de klik die dit verhaal maakte bij Maarten. Hij sprak vol ontzag over de peilloze diepte van het donkere meer met op de bodem woekerende waterplanten waarin je zomaar verstrikt kon raken; bruis aan de slapen met geen boven en onder, geen links of geen rechts. Happen naar adem, de dreigende dood. De vergelijking met het blijven hangen in verdriet of zorgen was overduidelijk. ‘Zo hoor je niet te verdrinken’ zei hij. Naar nu misschien wel blijkt in een zeldzaam open bui. Een luikje naar zijn vroege jeugd.

Zie volgend bericht voor vervolg.