Herinneren is een vorm van ontmoeten…

Lieve Richard, ik heb jou eind jaren negentig leren kennen toen jij Sharon leerde kennen. Jij was een man die van de verfijnde dingen in het leven hield. Iemand die niet stil kon zitten en altijd creatieve ideeen had. Onze mooie reis naar St Tropez zal ik nooit vergeten. Vooral het restaurant in Bolaigne zal mij altijd bij blijven. Als jij over je problemen sprak wilde je vooral een luisterend oor. Ik was getuige op jouw huwelijk met Sharon in Laren en je bent gezegend met 2 prachtige en knappe dochters Nikki en Renu. Er valt nog zoveel over jou te vertellen. Jouw droom in Suriname wacht nog op volledige realisatie. Veel sterkte en een brasa voor Elly, Bart, Raoul, Nikki Renu, Emil , Sharon en jouw familie.

Ik heb Richard maar een paar jaar persoonlijk meegemaakt maar hij heeft wel een indruk op mij gemaakt. Een super originele man met een enorm creatief talent. Hij vroeg mij een keer of ik de maquette van het huis in Suriname wilde zien. Het was echt amazing! Zo gedetailleerd, kunstzinnig en van alle details voorzien. Net als de kunst die hij maakte prachtige gedetailleerde werken. Het is zo jammer dat iemand met zoveel talent er niet meer is maar wat hij heeft gemaakt zal altijd blijven bestaan.

Aletta

Ondertussen leerde ik een tweede telg uit de reclamefamilie Kuiper kennen. Raoul. Qua openheid, nieuwsgierigheid, creativiteit en levenslust zijn het echt broers, ook al zijn ze heel verschillend. Ik werkte met Raoul bij DDB en 20 jaar later werden we Karma Brothers. Dus hoorde ik ook weer regelmatig verhalen over Richard, die inmiddels naar Suriname was verhuist. Ook niet gek, want als je echt zo open bent als Richard sta je ook echt open voor andere culturen - en durf je zo’n stap te zetten. Buiten de gebaande paden. Gelukkig dat Raoul en Bart daar een paar jaar geleden een stukje over meegelopen hebben, drie Kuipermannen in de jungle. Prachtig.

Richards leven is niet bepaald standaard en dus ook niet altijd even makkelijk geweest. Maar dat kan ook niet anders, als je in heel veel opzichten nieuwe wegen verkend. Inclusief het onvermijdelijke struikelen dat daarbij hoort. Eerder het leven van een vrije kunstenaar dan van een reclameman. En laten we wel wezen: Richard in een Vinexhuis en een leasebak met een caravan erachter? Zelfs met die Heglamp in de achtertuin was dat onvoorstelbaar geweest. Dodelijk saai. Hij heeft geleefd, volop, en dat stopt ook niet. Het gebrek aan een lichaam is voor creatieve geesten niet per se een probleem: creativiteit is onvermoeibaar en vindt vanzelf een nieuwe vorm. En in ons, de achterblijvers, zingt Richards creativiteit gewoon door.

Maar dat maakt het verdriet natuurlijk niet minder. Voor Richards ouders die hun kind overleven. Raoul die zijn broer kwijt is. Richards kinderen die hun vader moeten missen, lieve vrouwen die de vader van hun kinderen verliezen, Kaatje die zijn mattie niet meer heeft. Aan alle familie en vrienden in Suriname, Nederland, of waar dan ook: ik wens iedereen sterkte, liefde en een flinke vleug van Richards creativiteit.

Ik vind het altijd vreemd, om iemand direct aan te spreken op z’n eigen begrafenis. Maar voor jou, Richard, maak ik een uitzondering. Je hebt op je veelkleurige wolk vast een telescoop bedacht waarmee je deze tekst kunt lezen. Daarom heeft het nu wel degelijk zin het woord tot je te richten. Ik weet zeker dat jouw Heglamp nog vaak bij mij langs gaat komen. En ik zeg ook niet ‘Rust Zacht’ want volgens mij heb je alweer een leuk nieuw project bedacht. Doe daar lekker je ding Ries, ik weet zeker dat het weer verrassend mooi wordt.
Geen RIP, maar CIP. Create In Peace❣️

Richard. De eerste van de reclamefamilie Kuiper die ik leerde kennen. Best lang geleden. Ik denk dat het nog voor zijn PPGH-tijd was. Hij kwam stage lopen bij Lintas in het WTC. Ik zat daar als één-en-twintigjarige net een maandje of twee eerder. Als gesjeesde, best linksige student die onverwacht op een reclamebureau was beland en daar ‘copy’ moest gaan leren. We stonden allebei onderaan de ladder.

De komst van Richard gonsde al een tijdje door de gangen. 'De zoon van' komt hier stage lopen. Dat vonden ze wel wat, bij het degelijke en ietwat brave Lintas. Mensen hadden te hoge of juist te lage verwachtingen - en natuurlijk iets met kruiwagentjes enzo. Ik weet nog dat ik dacht: dat lijkt me best lastig voor hem, zo’n beroemde pa, al die vooringenomenheid. Ik was zelf een vreemde eend in de bijt (bijnaam: de troubadour) maar kon wel lekker anoniem beginnen.

Richard had er gelukkig allerminst last van. Kwam als een totaal onschuldige jonge hond binnen rennen en ontwapende iedereen meteen. Binnen de kortste keren was duidelijk dat hij de creatieve genen van pa mee had meegekregen, maar dan wel met een alle kanten opvliegende turbo d’r op. Wat een gast!

Als een soort vliegende keep werd hij ingezet om mee te denken en stageklussen uit te voeren. Het was lang geleden, het Pleistoceen van de reclame zeg maar, nog geen computer te bekennen. Photoshop was een levende visualiser die met stiften je ideeën tot gelikte plaatjes omtoverde, om zo de klant te verleiden. Piepende Pantone markers, een continue zweem van oplosmiddel, de geur van creativiteit. Richard was niet alleen een koning met die stiften, maar kwam even makkelijk met de wildste verzinsels. Dan kwam er iets dat weinig met de briefing te maken had, maar met een mafheid die even ontregelend als inspirerend was.

“Weet je wat je ook kan doen?” was steevast zijn beginzin. Dat werden letterlijk gevleugelde woorden bij ons. Dankzij Wil Oortgijs, de geweldige junior Art Director uit 010 die mij was toebedeeld. Die zei tientallen jaren later nog (op z’n onvervalst Rotterdams uitgesproken) als iemand iets ‘far outs’ had bedacht “Weetsje wat je ook ken doen?” Als het gaat om echt out-of-the-box denken: Richard Kuiper is je man.

Die grenzeloze creatieve chaos vertaalde zich ook in zijn leven. Kwam-ie een keer te laat op het werk. “Ik was op weg naar Heerhugowaard en ben in slaap gevallen. Werd om drie uur ’s nachts in Den Helder wakker. In een stilstaande trein op een rangeerterrein, alle lichten uit." Natuurlijk geen geld voor een kaartje terug. Onschuldige grijns erbij, “Ja, kan gebeuren toch?” En dat was dan geen absurd smoesje, maar echt gebeurd. (Weet ik bijna wel zeker ;)

Tussen de bedrijven door bezig met zijn eigen ideetjes. Kwam-ie dan trots mee binnen. “Weet je wat je ook kan doen?” Een Heglamp! Moet je kijken...

Een lage ligusterhaag als strakke rechthoek geschoren, met in een midden een enorme melkglazen plaat die licht uitstraalde. Minitieus met markers geschetst, perfect in perspectief. Honderden groene blaadjes met elk subtiel blauw zweempje en een highlight. Losjes uit de pols. Probeer het maar: met stiften een melkglazen plaat schetsen waar een stralende lamp achter zit die er ook echt uitziet als: een melkglazen plaat waar een stralende lamp achter zit! Richard kon dat.

En nog steeds, meer dan dertig jaar later... telken als Richards naam valt, zie ik die Heglamp weer. Ik besef me terwijl ik dit schrijf, waarom juist dit beeld mij zo is bijgebleven. Niet om het ontwerp van die lamp op zich. Maar omdat ware creativiteit zich niet beperkt tot reclames verzinnen. Drie-dimensionaal ontwerpen, totaal andere dingen bedenken (en uitvoeren) daar hou ik zelf ook heel erg veel van. Die Heglamp staat voor speelse nieuwsgierigheid en ongebreidelde creativiteit. Dat was wat ik in hem herkende, daarom komt dat beeld ook altijd terug. Toen Raoul decennia later trots Richards ‘plastic stilleven’ boek liet zien, was ik onder de indruk. Conceptuele creativiteit + puur ambacht = best zeldzaam. Maar ik was niet verbaasd. De liefde voor detail bij die maffe heglampschets zat ook in deze serieuze Hollandse meesterwerkjes. Met een knipoog.

Na Lintas gingen we onze eigen weg. Ik kwam Richard heel af en toe nog tegen bij de ADCN ofzo, op zo’n lampen-uitreiking. Hmmm… Misschien kunnen ze daar, in de geest van Richard, een nieuwe prijs instellen: de Heglamp. Voor creatieven die ook buiten het vakgebied uitzonderlijke conceptuele kunsten vertonen.

(wordt vervolgd hieronder of hierboven in De Heglamp deel 2 wegens beperkt aantal tekens).

Beste Richard, Onze klik was er, onze overeenkomsten voelde we, onze energie was duidelijk, onze vrouwen hadden zelfs gelijke roots, onze passie voor fotografie en creatieven ideeën. Wat kon ik altijd genieten van je kinderlijke enthousiasme je onuitputtelijke creativiteit. Je zal altijd een grote plek in mijn hartje houden.

Richard, ik ken je uit de Mahonialaan in Heerhugowaard waar we als kinderen op straat rondhingen. Of ik kwam je tegen op de tennisbaan.
Later, tijdens de middelbare schooltijd, ging jij met een meisje uit mijn klas. Haar vader had een hotel in Heerhugowaard Noord waar Mark Foggo logeerde als hij optredens had in de buurt.
Via haar kwam ik je weer tegen op onze schoolfeesten.

Ik vond je altijd zooo groot en stoer, maar ik wist ook dat je eigenlijk heel lief was.
Zo heb ik me altijd herinnerd dat je het een paar keer had opgenomen voor kinderen die werden gepest en zelf de klappen had opgevangen. En dat je me te hulp schoot toen ik zelf half in elkaar werd getimmerd op een bevroren sloot bij mijn lagere school.

Later kwam ik je nog weleens tegen in Alkmaar toen ik strips tekende en jij al campagnes bedacht.
Het was supercool om iemand te kennen die een creatief vak uitoefende, echt een inspiratiebron.
Je was een ingang voor mij naar reclamebureaus. Je liet mij coole dingen zien en nam me mee naar een rock ’n roll kapper op Luttik Oudorp.
Prachtige gozer, ik keek altijd enorm tegen je op!