De afgelopen week werden we – hoewel niet onverwacht – opgeschrikt met het bericht dat het ziektebeeld van Ok drastisch verslechterde nu hij ook nog te kampen kreeg met corona. Kort daarop volgde vanuit het verpleeghuis De Rijp – waarin hij het laatste half jaar geïsoleerd samenleefde met zijn partner Jan-Kees – de droeve tijding dat Ok op 90-jarige leeftijd was overleden.
‘Ik heb weinig meer om naar vooruit te kijken, maar veel om op terug te kijken….en wel weer alle tijd om nog nieuwe dingen te ontdekken ‘. Deze woorden vertrouwde Ok mij toe toen we in het clubhuis afscheid van hem namen - na 60 jaar ! - als actieve zwemtrainer langs de badrand binnen onze vereniging. Het viel hem zwaar, maar besefte dat hij het fysiek niet meer kon opbrengen om zijn pupillen te geven wat zij nodig hadden
Zijn liefde voor de (zwem)sport werd hem van huis uit ingegeven. Maar dan wel op ‘socialistische’ wijze. Gevormd als een inwoner van het rijke Bloemendaal en lid van de Haarlemse Watervrienden, die geen ballotage kende op basis van de inhoud van je portemonnee maar op basis van je maatschappelijke gezindheid. Ok kon daar in later jaren smakelijk over vertellen. Hoe hij toen met de jonge Margot Marsman - lid van de zwemvereniging voor de elite (HVGB) en eerste zwemster van onze vereniging die op de Olympische Spelen uitkwam – baantjes trok in het Stoop’s Bad. Rugslag was zijn specialiteit en het grootste wapenfeit was dat hij ooit in de begin van de jaren ’50 met geleend geld erin slaagde om alleen naar Zwitserland af te reizen en de Watervrienden in het buitenland te vertegenwoordigen.
Ok heeft in zijn lange leven (90 jaar) veel gegeven. Niet alleen binnen onze zwemvereniging maar ook daarbuiten wendde hij zijn energie aan om groepen en individuen in zwakkere posities door middel van beweegactiviteiten, via aandacht of met financiële ondersteuning hun leven aangenamer te maken. Jeugd in Haarlemse achterstandswijken, van huis weggelopen jongeren, weeshuiskinderen in Oeganda tot zelfs huisvrouwen hebben dankzij Ok even hun zorgen kunnen vergeten of hun leven weer meer inhoud kunnen geven. Deze aandacht vormde het kader voor zijn benoeming tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau in 2004.
Voor het grote publiek zal Ok de geschiedenis in gaan als de man die de grondlegger is van een nationale traditie op 1 januari. De zeeduik zal altijd aan hem, maar ook aan onze vereniging verbonden blijven. Het was namelijk in eerste instantie puur als één van de vele verenigingsactiviteiten bedoeld. Ok was de motor achter de oprichting van zwemvereniging Njord’59 waarin naast de sport als kernactiviteit verenigingsevenementen een belangrijke plaats kregen ter bevordering van de sociale betekenis van sport.
Ok bracht zijn opvattingen aangaande “Opvoeding door Sport” in de praktijk binnen de vereniging Njord. De kern van zijn ideeën was gelegen in het feit dat een jonge sporter niet alleen moest profiteren van de aan hem ter beschikking gestelde faciliteiten, maar dat hij hieraan ook op vrijwillige basis een actieve bijdrage diende te leveren. Hij ging hierin ver, soms zo ver dat dit de sportieve prestaties van zijn zwempupillen niet altijd ten goede kwam.
De emancipatie van de jeugd in de vijftiger en zestiger jaren en de belangstelling voor alternatieve politieke filosofieën zoals het anarchosyndicalisme waren ontwikkelingen die door Ok vertaald werden binnen de vereniging, zoals het instellen van een ledenraad als hoogste orgaan binnen de vereniging en het sturen van een afgevaardigde van 16 jaar (ondergetekende) naar de jaarvergadering van de Kring Haarlem. Njord’59 was in die tijd een puur voorbeeld van de vernieuwingsdrang in de maatschappij op het gebied van sport. Bij welke vereniging in die tijd was het gebruikelijk dat op zondagochtend 10.00 uur de waterpoloselecties, de wedstrijdzwemmers en de kinderen die zwemles kregen na afloop van hun trainingsuur zich in een kring op het perron naast het bezoekersterras opstelden, zodat zij – en de aanwezige ouders - de verenigingsaangelegenheden en wetenswaardigheden door Ok gepresenteerd kregen?
Tot in het midden van de zeventiger jaren bloeide de vereniging Njord op basis van zijn ideeën, totdat er binnen vereniging mensen instroomden die minder - of geen oog hadden - voor de sociale en opvoedkundige aspecten van de sport. Njord werd vanaf dat moment zoals vrijwel alle Nederlandse sportverenigingen geregeerd door het streven naar fysieke prestaties, waaraan de sociale betekenis van sport ondergeschikt gemaakt werd. Gedesillusioneerd maar geenszins verslagen verliet Ok van Batenburg de vereniging maar bleef zijn ideeën trouw, hetgeen ondermeer tot uiting kwam in zijn jarenlange inspanningen om de emancipatie van homo’s via de beoefening van sport te ondersteunen.
Vele oudere leden koesteren heden ten dage nog mooie herinneringen aan de periode 1959-1975. Jongere leden herinneren zich vooral die eigenzinnige trainer – die bij Rapido’82 weer op het oude nest terugkeerde na de fusie tussen DWR en Njord’59 - met een geheel eigen stijl waarin de aandacht voor de zwemprestaties, een warme belangstelling in je persoon en het plezier hand in hand gingen.
Ok raakte in de jaren na zijn afscheid als zwemtrainer niet buiten beeld in de zwemwereld. Mede door het zwementhousiasme van zijn partner Jan-Kees verscheen hij nog bij vele – vooral open water zwemevenementen – en was daar een geziene gast. Zijn liefde voor de beeldhouwkunst, zijn taak als ‘duikmeester’ met de daaruit voortkomende goede doelenacties alsmede zijn uitgebreide sociale netwerk hebben hem in de laatste jaren van zijn leven veel voldoening geschonken. Helaas heeft hij ook moeten ervaren dat zijn afnemende gezondheid zijn geest- en wilskracht hem in de laatste periode van zijn leven parten speelde.
Wij wensen Jan-Kees, zijn vele vrienden en clubleden sterkte bij de verwerking van het verlies van Octavus Arnoldus van Batenburg.
