Voor de mensen die Paul in de periode voorafgaand aan zijn overlijden hebben bezocht, was het een schok dat hij ineens aan het eind van zijn leven was gekomen. Hij zou toch nog geopereerd worden? En hij was toch nog behoorlijk levendig toen ze hem de laatste keer hadden gezien? Zo was het voor ons ook. Wij hadden niet kunnen denken dat we onze vader nooit meer thuis zouden zien. Hieronder volgt een samenvatting van de laatste periode.
Begin mei 2016 werd Paul enkele nachten achter elkaar overvallen door heftige benauwdheid. Hij dacht dat zijn laatste uur geslagen had. Zijn lichaam had hem tot dan toe nog nauwelijks in de steek gelaten wat bijzonder is voor een 88-jarige. Hij werd opgenomen in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ), daar werd geconstateerd dat hartfalen de oorzaak van de benauwdheid was. Na ongeveer een week was hij voldoende stabiel en mochten we hem gelukkig weer mee naar huis nemen. Met een hoop verschillende medicijnen zou de hartfunctie voldoende ondersteund kunnen worden. En er werd ook voorzichtig geopperd dat een operatie de problemen zou kunnen verhelpen.
Een inwendig onderzoek via de slokdarm enkele weken later, toonde aan dat de hartklep gedeeltelijk was losgeraakt. De cardioloog vertelde dat door het plaatsen van een zogenaamde mitraclip het hart het bloed weer normaal zou kunnen gaan rondpompen zonder verlies van zuurstof. Na een niet erg ingrijpende operatie zou Paul nog jaren kunnen leven. Het wachten was op instemming van de cardiologen van het Radboudziekenhuis en van het AMC.
Helaas had het slokdarmonderzoek op 8 juni bij Paul zo'n weerzin tegen drinken en eten teweeg gebracht, dat hij zich er nauwelijks toe kon zetten. Hij droogde uit en er volgde opnieuw een opname van een week in het CWZ. Na ruim een week thuis te zijn geweest was het alweer mis. Een derde opname volgde. Op 8 augustus kwam het verlossende bericht dat de cardiologen van het Radboudziekenhuis en van het AMC de operatie wilden uitvoeren. Over 4 weken zou het gebeuren.
Ter overbrugging brachten we Paul naar verpleeghuis Kalorama in Beek. We vierden daar op 18 augustus zijn 89 ste verjaardag.
Ondanks de zorg en de regelmaat in het verpleeghuis ging Paul langzaam achteruit. Eten en drinken bleven zeer moeizaam, slapen was een probleem door zijn benauwdheid en door het toenemende vocht in zijn lichaam voelde hij zich vaak beroerd. Vanwege zijn ingezwachtelde benen werd zijn mobiliteit ernstig belemmerd.
Na een maand hadden we nog steeds geen oproep voor de operatie. Na aandringen om duidelijkheid te krijgen, hoorden we dat de operatie in ieder geval opnieuw een maand op zich zou laten wachten. Dit was een grote klap voor ons. De lichamelijke ellende en de voortdurende onzekerheid begonnen Paul op te breken.
De verpleeghuisarts vond het op een gegeven moment niet meer verantwoord om Paul in Kalorama te laten blijven, waarna hij op 13 september weer werd opgenomen in het CWZ. Daar hoorden we van de een dat de operatie geen zin meer had en op het volgende moment van de ander dat de operatie zijn enige kans op herstel was. Erg verwarrend allemaal.
We hadden voortdurend het gevoel dat niemand de regie nam over het behandelbeleid. Ondertussen zagen we Paul alleen maar achteruit gaan.
We hebben zelf nog geprobeerd via de de wachtlijstbemiddeling van de zorgverzekering de operatie te versnellen, echter zonder resultaat.
We hebben erop aangedrongen dat zijn cardioloog eens een keer zelf ging kijken bij Paul. Daarna kwam er eindelijk schot in de zaak.
Paul is op woensdag 21 september vervoerd naar het Radboud en zou op 22 september geopereerd worden. We waren allemaal ontzettend blij. Groot was de teleurstelling dat de avond ervoor de operatie werd afgeblazen vanwege de gebroken voet van de hartchirurg.
In het weekend van 24 september kreeg hij koorts. Snel werd gestart met antibiotica, want een infectie vergroot de risico's bij een operatie. De antibiotica sloeg aan en de operatie werd gepland voor donderdag 28 september. Op woensdag 27 september kwam de arts met bijzonder slecht nieuws: er was een gevaarlijke bacterie aangetroffen in het bloed waardoor de operatie weer minimaal 8 weken uitgesteld moest worden, want eerst moest de infectie volledig bestreden zijn. We waren wanhopig maar begrepen de beslissing.
Paul raakte in toenemende mate verward, angstig en onrustig. Hij was compleet uitgeput door het het gebrek aan slaap en rust. Wij hebben de laatste dagen en nachten bij hem doorgebracht en constateerden hoeveel moed er nodig was om dit alles te doorstaan.
Vrijdag 30 september gaf hij aan het niet meer te kunnen volhouden. Na een door hem geregisseerd afscheid van ons kinderen en de naaste familie is hij in een diepe slaap gebracht. Na twee dagen, op 2 oktober, is hij rustig overleden. De betrokkenheid en zorgvuldigheid van verpleging en artsen in het Radboudziekenhuis hebben ons overigens erg goed gedaan.
Je weet je hele leven dat je op een dag je moeder en vader zult begraven. Als Pauls hartfalen niet te verhelpen zou zijn met medicatie, zou dat heel verdrietig zijn maar na een lang leven.. ach je gaat ergens aan dood. We hadden echter geen reden om ons voor te bereiden op een definitief afscheid want er was nog een operatie in het verschiet. Met daarna nog een flinke periode zelfstandig thuis. We keken alsmaar vooruit, met hoop en optimisme.
Nu komen alle beelden van de afgelopen maanden terug. Paul is overleden door het wachten, de lange periode van onzekerheid en verzwakking brak hem op. We hebben daar een slecht gevoel over, het had niet zo hoeven lopen. Door beloften die niet zijn waargemaakt, slechte communicatie, gedoe tussen ziekenhuizen onderling en een cardioloog die het er bij heeft laten zitten, is Paul tekort gedaan.
Hij heeft op het laatst de regie terug genomen over zijn eigen leven en een prachtig afscheid georganiseerd. Dit geeft ons nieuwe hoop.
Met dit verslag maken we ruimte voor onszelf voor een waardige afscheidsviering.
Birgit, Christianne, Margot en Charlotte
